نگاهِ هنجارشکنانۀ صائب در مواجهه با داستان خضر(ع)
نگاهِ هنجارشکنانۀ صائب در مواجهه با داستان خضر(ع) نویسنده : عبدالقیوم ملکزاد تاریخ انتشار: 09.02.2023 (1) داستان حضرت خضر (علیهالسلام) و موضوع آب حیات و چشمۀ حیوان، در اشعار شاعران، حضور گسترده و بسامدی دارد. کمتر شاعری را میتوان سراغ کرد که در سروده های خود، به موارد ذکر شدۀ فوق عنایتی مبذول نداشته باشد؛ اما در این میان سخنسرای کثیرالاشعار تبریز، (میرزا محمدعلی صائب تبریزی اصفهانی (زادهٔ 1000 هجری قمری — درگذشته 1080 هجری قمری) و بزرگترین غزلسرای سده یازدهم هجری و نامدارترین شاعر زمان صفویه) دارای شیوه و نگاه متفاوتی نسبت به دیگران است! نگاه فراهنجار و یا هنجارشکنانه، که این نوع برخوردها به خصوص برخورد وی به یکی از مسائل دینی و عقیدتی (داستان خضر«ع») موجب شده که گاهی انتقاداتی را از سوی صاحب نظران بر انگیزد. در این مقاله سعی خواهد شد تا بیشترینه به آن دست از اشعار صائب تبریزی مکث شود که نسبت به داستان یاد شده، نگرش منفی و هنجار گریزانه دارد، در مواردی هم خواهیم کوشید تا نوسانات فکری یا متفاوت بودن سروده های وی را در خلق مضامینی اعم از سازگار و ناسازگار یا موافق و متضاد، برجسته سازیم. واژه های کلیدی: داستان خضر(ع)، ملاقات حضرت موسی(ع) با وی، اسکندر، صائب تبریزی، هنجارشکنی و نوسانات فکری صائب.