نویسنده : عبدالبصیر صهیب صدیقی
بخش چهارم
تاریخ انتشار :27.10.2019
در سه بخش گذشته صحبت‌ها از این بود و نشان داده شد که منطق صلح در افغانستان بر چه فاکت های محسوس و ملموس ابتناء دارد که میتوان این فکت ها را در سه عنوان جمع و جور کرد و به گونۀ سه کتگوری ارائه داد که عبارتند از:
1 ـ خطوطی را که در بارۀ سیاست خارجی ایالات متحدۀ آمریکا ، در منطقۀ آسیای جنوبی و به تبعیت آن صلح در افغانستان جنرال دانفورد به حیث نامزد سمت رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا ، در مجلس کمیتۀ نیرو های مسلح سنای آمریکا ، ارائه داد.
2 ـ انکشاف رو به تزاید روابط ایالات متحدۀ آمریکا با هند از 2005 به بعد در عرصه های نظامی ، هستوی ، سایبری ، و تبادل اطلاعات ،مواضح مشترک در جنگ بر ضد تروریزم ، اقتصادی و تجاری و در عرصه های فناوری ، امنیت دریا ها و اقدام‌های برضد دزدان دریائی.
و هم چنان کم اهمیت شدن پاکستان درآسیای جنوبی در سیاست خارجی ایالات متحدۀ آمریکا که این خود نوعی تفوق جایگاه سیاسی و نظامی به هند به شمار آمد و پاکستان تا حدی توانست که این نقیصه را با برقراری روابط و انکشاف آن روابط از سال 2007 به بعد با روسیه برطرف کند که این مورد به تفصیل در بخش دوم این عنوان تذکر داده شده است.
3 ـ با در نظر داشت روابط آمریکا و هند ، پاکستان و روسیه ، پاکستان و چین و پاکستان و آمریکا ، تعادل منافع اقتصادی منطقه ئی در افغانستان است که صلح را در افغانستان و منطقه ضمانت می‌کند ، طالبان به این واقیعت که همانا تعادل نسبی در منافع اقتصادی منطقه ئی است تن در داده‌اند و مناسبات سیاسی که توازن و تعادل منافع اقتصادی را برجسته سازند و ضمانت کنند ، پذیرفته‌اند و هم چنان طالبان پذیرفته‌اند تا با پلورالیزم سیاسی منطبق به قانون اساسی افغانستان کنار بیایند و فکر تک محوری را از سر بدر کنند و در پی حاکمیت تک محورانه نباشند.
دراین بخش به اقدام های دپلوماتیک در زمینه‌های عملی ترکیز می‌شود تا یک چشم انداز روشنی را از صلح در افغانستان بدست داد.
یکی از زمینه‌های عملی صلح در افغانستان نارمل سازی و یا حد اقل تنش زدائی در روابط هند و پاکستان در منطقه است که عمدتا در این رابطه نگاه‌ها به کشمیر دوخته می‌شود و تبلور این تنش‌ها از دید رقابت‌های اقتصادی در جنگ و ناآرامی ها در افغانستان چشمگیر ، برجسته و مشهود اند .
همزمان با اینکه برخی اقدام‌های عملی باردیگر در جهت صلح در افغانستان آغاز شده شده‌اند صدا های حل مشکلات موجود بین هند و پاکستان از طرف ایالات متحدۀ آمریکا و ملل متحد بلند شده اند.
یک مقام ارشد امریکائی در شامگاه روز پنجشنبه (24.10.2019) به خبرنگاران گفت که : « هنگامی که دو قدرت هسته ئی زیر چتر توانائی های هستوی ، به درگیری های مسلحانه مبادرت ورزیده باشند ، مهم است که همه راه ها برای ازدیاد ارتباط و مکالمه بین دو طرف مورد کاوش و جستجو قرار گیرند ».
در یک اقدام مشابه ، الیس ولز دستیار معاون وزیر امور خارجۀ ایالات متحدۀ امریکا ، برای
آسیای جنوبی و آسیای مرکزی از هند نقشۀ راه را برای عادی سازی اوضاع و حالات در کشمیر مقبوضه خواست و بعد از الحاق 5 اگست ، آزادی سیاست مداران در بند را مطالبه کرد.
بر اساس گفتۀ یک سخنگوی ملل متحد در نیویورک، جنرال سکرتر انتونی گوتیرس بر این باور است که که دیالوگ بین پاکستان و هند ضروری است و ملل متحد راه های آماده گی تسهیل این دیالوگ اعلام کرد.
از نظر کانگرس ایالات متحده اوضاع در کشمیر در رابطه با موضعگیری های هند و پاکستان قابل تشویش است و از این جهت است که بر حل معضلۀ کشمیر اصرار دارند .
اما هند میانجگری را تا حال رد کرده است و بر این اصرار دارد که کشمیر معضل درونی یا داخلی هند است.
با وجود اینکه هند میانچگری را بر این مبنا که معضل کشمیر یک امر داخلی هند است ، رد می کند ، دبیر کل سازمان ملل متحد و رئیس جمهوری امریکا آقای ترامپ بطور مکرر ییشنهاد می کنند تا تنش را بین دوهمسایه که مسلح به نیروی اتمی اند کاهش دهند.
رئیس جمهوری ایالات متحدۀ امریکا بر لزوم حل مسالمت آمیز کشمیر تأکید دارد.
https://www.dawn.com/news/1512971/un-us-call-for-pak-india-dialogue-to-reduce-tensions
این را باید به خاطر داشت که رفع تنش و یا تقلیل تنش بین پاکستان و هندوستان ، زمینه‌ساز و پایه و اساس صلح در افغانستان نیز است و این تلاش‌ها در منطقه اگر در منطقه به ثمر بنشیند ، صلح مستمر و پایدار را در افغانستان نیز شاهد خواهیم بود.و این به این مفهوم است که رفع تنش بین هند و پاکستان یکی از ابعاد مهم در آوردن صلح به افغانستان است.
تغییر دیگری که در منطقه به مشاهده می‌رسد این است که با وجود تاریخ پر تنش بین هندوستان و چین بر سر سرحدات دوکشور و همگرائی هند در زمان جنگ سرد با اتحاد جماهیر شوروی و چین با نوعی کمونیزم بنام ماؤیئزم مسمی شد راه انفصال ، رقابت و خصومت را نسبت به اتحاد جماهیر شوروی در پیش گرفت ، چین اکنون هردو کشور هند و پاکستان را دوست چین می‌خواند وا و آرزو می‌برد که روابط شانرا بهبود ببخشند.https://timesofindia.indiatimes.com/world/china/china-hopes-india-pakistan-can-properly-manage-their-differences-and-improve-ties/articleshow/71617600.cms
با در نظر داشت این انکشافات دریافته می‌شود که روابط جهانی و منطقه ئی آبستن وقوع میمون و مبارک صلح در افغانستان است ، افغانستان یعنی جایکه در آنجا رقابت‌ها اقتصادی و تجاری به تعادل نسبی تقرب می جویند و در برابر گروه‌های تروریستی دیگر که در منطقه و افغانستان لانه کرده‌اند و فعال اند ، استمرار یک مبارزۀ سیستماتیک و منسجم فراگیر به سطح منطقه تا خشکاندن ریشه‌های گروه‌های خشونت طلب و تروریست ، صلح یعنی همین.
در راستای این مبارزۀ سستماتیک که آثارش در اقدام‌های به سطح جهان در خشکانیدن منابع مالی گروه های تروریست معلوم و هویدا است ، میتوان اطمینان یافت که روزی در بلندای فضای صاف و نیلگون منطقه کبوتر سفید صلح به پرواز در خواهد آمد و شاخۀ سبز زیتون را از سرزمینی به سرزمینی چون حسن نیت خواهد برد و انتقال خواهد داد.
دستگیری های اخیر (دستگیری های اعضای برجستۀ لشکر طیبه ) زمانی اتفاق می افتد که هفتۀ بعد آن جلسۀ FATF سازمان دیده بان جهانی است که روند پیشرفت تأمین مالی تروریزم و پولشوئی را کنترول می کند.
پاکستان که در لست موسوم به لیست خاکستری توسط FATF جا داده شده است ، به این معنی است که تحت فشار های فزایندۀ قرار دارد ، راپور سنجش متقابل نهائی گروپ آسیا پسیفیک ( APG ) که به تازگی منتشر شده است ، پاکستان در این ارتباط با خطرات زیادی روبرو است و ضرورت است که پاکستان درک خود را برای مبارزه با گروه‌های تروریستی بهبود بخشد تا تأمین مالی گروه‌های شبه نظامی و پولشوئی قطع و متوقف شوند.
https://tribune.com.pk/story/2078336/3-pakistan-must-stop-militants-operating-soil-us/
پاکستان تا فبروری سال 2020 در لست خاکستری FATF باقی خواهد ماند یعنی FATF تصمیم نهائی را در مورد پاکستان در فبروری 2020 اتخاذ خواهد کرد.
این نهاد که مقر آن در پاریس است از پاکستان خواسته است تا اقدام‌های اضافی را به انجام برساند تا از لیست خاکستری به در آید.
باید متذگر شد که FATF نهاد شامل در دولت است که در سال 1989 در پاریس تأسیس شد و هدف آن مبارزه در برابر پولشوئی ، تأمین مالی تروریزم و دیگر تهدید های مرتبط به سلامت سیستم مالی بین‌المللی است.
از ماه جون 2018 FATF پاکستان را در لیست گری یا خاکستری قرارداده و تا یک سال برایش ضرب الاجل تعیین کرده است تا 27 مورد را که پلان شده است تحت اجراء گیرد و اگر در اجراء آن موارد کوتاهی صورتگیرد بناء به فیصلۀ این نهاد که در پاریس مستقر است ، پاکستان در لیست سیاه شامل کرده خواهد شد.
یکی از شرایط مساعد برای ایجاد صلح در منطقه و افغانستان مبارزۀ پاکستان برضد پولشوئی و تأمین مالی گروه‌های تروریستی است و پاکستان که در بعضی موارد خود قربانی خوشونت های تروریستی است و به این امر اذعان دارد که صلح در منطقه و افغانستان ضامن سلامت پاکستان نیز است و راضی نمی‌شود که در لیست سیاه قرارگیرد.
فشار های بیرونی و تلاش‌های داخلی در پاکستان در یک همجهتی سبب می‌شوند تا راه‌های پولشوئی و تأمین مالی گروه‌های تروریستی انسداد یابند و این امریست ضروری که در حد اهمیت خودش صلح را در افغانستان ضمانت می‌کند.
شایان ذکر است که در بحبوحۀ اختتام دور نهم مذاکرات صلح در دوحه ، قطر بین هئیت امریکائی و طالبان ، سومین جلسۀ دیالوگ و یا گفتگو ی وزیران خارجۀ افغانستان (صلاح الدین ربانی ) ، پاکستان ( شاه محمود قریشی ) ، چین ( وانگ ئی ) و با شرکت مشاور امور خارجۀ چین در اسلام آباد به تاریخ 07.09.2019 برگزار شد.
این دیالوگ سوم تدویر شده در اسلام آباد که در تداوم دیالوگ دومی بود که در 18 دسمبر 2018 در کابل تدویر یافته بود و از آن اظهار رضایت می کردند مجددا در این سومین تدویر دیالوگ و گفتگوی وزیران خارجۀ ، بر تلاش های شان در جهت ایجاد اعتماد متقابل سیاسی ، حمایت از آشتی ، صلح و ثبات در منطقه ، همکاری های در جهت توسعه و اتصالات ، همکاری های امنیتی و ضد تروریزم به عنوان زمینه های اصلی همکاری های سه جانبه ترکیز کردند.
چین ، افغانستان و پاکستان که هم در بعد داخلی و هم در بعد خارجی بر امور صلح در افغانستان نظارت داشتند حمایت شانرا از هردو بعد در ایجاد صلح ، ثبات و آشتی ملی در افغانستان اعلام کردند.
توافقات سه مملکت مهم منطقه در ساحه های اقتصادی برای جستجوی ساحات همکاری های وسیع قابل ذکر اند همچنان تلاش برای پیشبرد توسعۀ پروژه های تجارتی و اتصلات بین افغانستان و پاکستان که یادآوری شاهراه کابل ـپیشاور در این زمینه برجسته به نظر می آید .
این همان عرصه های فعالیت اقتصادی ، تجارت و رفاه در منطقه اند که بدون صلح و ثبات ممکن به نظر نمی رسند.
یکی از توافقات جدی بین هرسه وزیر خارجه مبارزۀ مستمر برضد تروریزم درین نشست برجستگی قبل ملاحظه دارد .
https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/pakistan-hosts-trilateral-meeting-in-islamabad/1575671
در این اجلاس سه جانبه بر پایه و اساس مذاکرات بین ایالات متحدۀ امریکا و طالبان (که در دوحۀ قطر در جریان بود ).امیدواری های متزاید ابراز شد که به زودی مذاکرات بین الافغانی بین کابل و طالبان آغاز شود تا از این طریق وفاق ملی حاصل آید و صلح پایدار در افغانستان گسترش یابد و ریشۀ خشونت ها ، انتحار ها و انفجار ها از بیخ و بن برکنده شود.
باید متذکر شد که نظر این نشست سه جانبه نسبت به مذاکرات هئیت امریکائی و طالبان در دوحه و پی آمد آن نشان میدهد که مثبت بوده در حالیکه مقام ریاست جمهوری افغانستان با شک و تردید نسبت به جریان صلح دوحه برخورد میکرد و این نوعی اختلاف نظر را بین مقام ریاست جمهوری افغانستان و مقام وزارت خارجۀ افغانستان برجسته می‌کند و اینکه می‌بینیم که غضب مقام ریاست جمهوری سخنگوی وزارت خارجۀ افغانستان را بلافاصله شکار خود ساخت و در پی آن شاهد استعفاء وزیر خارجۀ افغانستان آقای صلاح الدین ربانی هستیم و این تفاوت و اختلاف دیدگاه‌ها را آنگاه بوضوح درمی یابیم که به قضایای مرتبط به صلح در افغانستان ترکیز بیشتر صورت گیرد.
تأکید مهم دیگر برین بود که به یک روند صلح گسترده و فراگیر تحت رهبری و مالکیت افغانها که منجر به یک توافق جمعی برای صلح و ثبات دایمی در افغانستان شود ، نیاز است.
https://www.dawn.com/news/1504054
سخنگوی وزارت خارجۀ هند راویش کمار در مورد صلح در افغانستان گفت که هند برای ایالات متحدۀ امریکا واضح ساخته است که صلح و آشتی ملی در افغانستان باید تحت رهبری و تحت مالکیت افغانها و کنترول افغانها باشد.
وزارت امور خارجه امروز گفت كه هیچ تغییری در موضع گیری درمورد افغانستان وجود ندارد و هند از فرایندی كه “برای رسیدن به صلح” فراگیر و گسترده است پشتیبانی می كند.
سخنگوی وزارت امور خارجه راویش كمار گفت كه هند این امر را برای ایالات متحده “بسیار واضح” كرده است كه صلح و آشتی در افغانستان باید تحت كنترل افغانها ، تحت رهبری افغانها و تحت كنترل افغانها باشد.
وی گفت این موضوع در جلساتی که زالمی خلیلزاد نماینده ویژۀ رئیس جمهور آمریكا برای افغانستان با سوشما سواراج وزیر امور خارجه و ویجی گوکاله سکرتر امور خارجه داشته است ، انتقال یافته است.
اظهارات وی یک روز پس از آن صورت می گیرد که رئیس کل ارتش بیپین روات ، رئیس ارتش گفت که هند زمانی که شماری از کشورها صلح با طالبان می را می خواهند ، نمی‌تواند خارج از اجماع جهانی و منطقه ئی بماند .
اظهار نظر
فرمانده ارتش ، ژنرال روات ، در کنفرانس مطبوعاتی سالانه خود در روز پنجشنبه ، گفته بود: “تعدادی از کشورها با طالبان در حال گفتگو هستند. موضوعی که باید به آن بپردازیم – آیا ما علاقه ای به افغانستان داریم. اگر جواب مثبت است ، پس شما نمی توانید از باند خارج شوید. “
ذکر این فاکت های خبری نشان میدهند که جهان و منطقه به این اجماع رسیده‌اند که در افغانستان و منطقه صلح فراگیر و همه شمول یک ضرورت حیاتی است و مسلم است که صلح در افغانستان است که صلح در منطقه را ضمانت می‌کند و این ضرورت از این قابل حس و درک است که پس از تعلیق و انقطاع مذاکرات صلح دوحه توسط رئیس جمهوری ایالات متحدۀ آمریکا ، بار دیگر با آغاز مجدد زلمی خلیلزاد به سفر های دپلوماتیک اش در راستای راه اندازی مذاکرات صلح و صلح در افغانستان ، اجندای صلح در افغانستان از سر گرفته می‌شود.
ادامه ارد……..