رابطۀ حج با صلح جهانی

بسم الله الرحمن الرحیم

رابطۀ حج با صلح جهانی

نویسنده عبدالبصیر صهیب صدیقی

تاریخ انتشار : 28.05.2024

به مناسب فرارسیدن ایام مبارک حج و مراسم حج سال 1445 هجری قمری اهتمام حاضر را خدمت شما عزیزان گرامی وطنداران آزاده تقدیم میدارم.

حج و مراسم حج و عمره مفاهیمی زیادی را در بر دارند که به نحوی آشکار با هستی انسان رابطه و پیوند ناگسستنی دارند ، آنجا که هستی انسان در کشمکش غرایز و آرزو های که بر غرایز ابتناء دارند ، غرایزی که خود خواه و جاه طلب اند ، جنگ افروز و در ستیج ستیز در صحنۀ تاریخ چنگ و دندان خونین دارند ویا از خود و از شخصیت اخلاقی خود که بر اعتقاد توحیدی ابتناء دارد ثبات و استمراریت نشان میدهد ودر مطابقت با آموزه های وحیانی خود را تعریف می‌کند و در مبارزه در برابر سرکشی های غرایز مصمم تر می‌شود تا آن‌ها را متعادل سازد و یا از خود بیگانه‌ای که در از خود بیگانگیalienation هستی و رابطه‌های هستی‌اش را تا حدی فراموش کرده است و تمایل به بازگشت به خود دارد مراسم حج و عمره باز تعریف و خود شناسی به انسان آموزش میدهد که پی آمد آن صلح درونی و بیرونی است یعنی اینکه انسان در این باز تعریف و خود شناسی صلح و آرامش درونی خود را باز تعریف می‌کند و باز می‌یابد و در مناسبات اجتماعی با دیگران کاخ مجلل و پر شکوه صلح را بر ویرانه های از خود بیگانگیalienation تعمیر می‌کند و بر سر در آن با قلم حقیقت و رنگ اخلاق توحیدی می‌نویسد ( و لقد کرمنا بنی آدم ).

مراسم حج و عمره اصلی‌ترین اصل زندگی انسان را که عبارت از وصل است به نمایش می‌گذارد ، اصلی که امنیت ، صلح ،آرامش ، رفاه و سعادت را در قفاء دارد.

قبل از همه در مورد اهمیت مرکزی و جئوستراتیژیک ، جئو پالیتیک و جئواکونومیک ، شهر مکۀ مکرمه ( سرزمین وحی ) و کعبۀ شریفه که در آن شهر موقعیت دارد باید نکاتی را باید به عرض رسانید و اینکه :

مقام شهر مکه در قرآن کریم:

شهر مکۀ مکرمه در قرانکریم در دو مقام بنام ام القراء یاد شده است :

1 ـ آیۀ مبارکۀ 92 سورۀ مبارکۀ الانعام:

وَهَـٰذَا كِتَـٰبٌ أَنزَلۡنَـٰهُ مُبَارَكٌ۬ مُّصَدِّقُ ٱلَّذِى بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَلِتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَمَنۡ حَوۡلَهَا‌ۚ وَٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأَخِرَةِ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ‌ۖ وَهُمۡ عَلَىٰ صَلَاتِہِمۡ يُحَافِظُونَ (٩٢)

( 92 ) و این (قرآن) کتابی است مبارک که نازل کردیم، که آنچه را پیش از آن (از کتابهای آسمانی) آمده تصدیق می کند، و تا اهالی مکه و کسانی را که گرد آن ساکنند؛ بیم دهی، و کسانی که به آخرت ایمان دارند به آن (نیز) ایمان می آورند، و آنان بر نمازهای خود محافظت می کنند.

2 ـ آیۀ مبارکۀ 7 سورۀ مبارکۀ الشوری:

وَكَذَٲلِكَ أَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡكَ قُرۡءَانًا عَرَبِيًّ۬ا لِّتُنذِرَ أُمَّ ٱلۡقُرَىٰ وَمَنۡ حَوۡلَهَا وَتُنذِرَ يَوۡمَ ٱلۡجَمۡعِ لَا رَيۡبَ فِيهِ‌ۚ فَرِيقٌ۬ فِى ٱلۡجَنَّةِ وَفَرِيقٌ۬ فِى ٱلسَّعِيرِ (٧) 

( 7 )   واین چنین قرآنی عربی به تو وحی کردیم تا «ام القری» (= مکه) وکسانی را که پیرامون آن هستند هشدار دهی, واز روز جمع شدن (= روز قیامت) که در آن شک وتردیدی نیست, بترسانی, (که در آن روز) گروهی در بهشت, وگروهی در آتش سوزانند!

ام القراء به چه معنی و مفهوم؟:

عظمت کعبۀ شریفه براساس دین توحیدی و مرکزیت دینی ، تجارتی و فرهنگی مکۀ مکرمه در بین قبایل اعراب ام القراء بودن مکۀ مکرمه را تثبیت می‌دارند یعنی اینکه مکۀ مکرمه مادر قریه ها یا مناطق مسکونی اعراب است.

نگاه جئوستراتیژیک ، جئو پالیتیک و جئو اکونومیک به جغرافیای که شهر مکۀ مکرمه و کعبۀ شریفه واقع اند:

با در نظر داشت نظریۀ هارت لند Heartland از سر مکندر و نظریۀ ریم لند Rimland از سپایکمن جغرافیای که شهر مکۀ مکرمه واقع شده است نقطۀ مرکزی با اهمیت ویژۀ جئو ستراتیژیک ، جئو پالیتیک و جئو اکونومیک است زیرا پرجمعیت ترین قارۀ های جهان یعنی آسیا ، اروپا و آفریقا در ریم لند باهم تلاقی می کنند.

پس مکۀ معظمه که در دل خود کعبۀ شریفه را دارد نقطۀ مرکزی جهان است و ام القراء بودن به وسعت جهان قابل اثبات است و ریم لند جای است که اگر قدرتی بران حکم براند در‌واقع بر کل جهان حکمش نافذ است و تسلط بر راه های بحری از آن اوست.

در این نگاه نیز ثابت می‌شود که اسلام دین جهانی است زیرا زادگاه و چای بعثت رسول الله صلی الله علیه وسلم شهر مکۀ مکرمه یا ام القراء است و از این شهر مقدس و با برکت دعوت اسلامی آغاز شده است.

در این مقام بهتر است که به پاورپواینت های تهیه شده در این زمینه توجه کرد.

در ارتباط کعبۀ شریفه و مراسم حج و عمره با صلح و امنیت ، رفاه و سعادت بر چهار مورد ترکیز می کنم:

1 ـ ماه های حرام

2 ـ کعبۀ شریفه و مسجدالحرام

3 ـ وقوف در عرفات

4 ـ قربانی

1 ـ ماه های حرام:

ماه های حرام ماه های هستند که به انجام مراسم حج و عمره اختصاص داده شده‌اند و از خصوصیات بارز دیگر آن‌ها این است که جنگ در این ماه های حرام ، ممنوع و حرام قطعی است. یعنی اینکه اعراب جنگجو و شمشیر زن شمشیر های شانرا در نیام کنند و صبر و تحمل را پرورش دهند.

آیۀ مبارکۀ 36 سورۀ مبارکۀ التوبه در این رابطه می فرماید:

إِنَّ عِدَّةَ ٱلشُّہُورِ عِندَ ٱللَّهِ ٱثۡنَا عَشَرَ شَہۡرً۬ا فِى ڪِتَـٰبِ ٱللَّهِ يَوۡمَ خَلَقَ ٱلسَّمَـٰوَٲتِ وَٱلۡأَرۡضَ مِنۡہَآ أَرۡبَعَةٌ حُرُمٌ۬‌ۚ ذَٲلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ‌ۚ فَلَا تَظۡلِمُواْ فِيہِنَّ أَنفُسَڪُمۡ‌ۚ وَقَـٰتِلُواْ ٱلۡمُشۡرِڪِينَ كَآفَّةً۬ ڪَمَا يُقَـٰتِلُونَكُمۡ ڪَآفَّةً۬‌ۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ (٣٦)

ترجمه :

( 36 ) بی گمان تعداد ماهها نزد خداوند در کتاب خدا, از آن روز که آسمانها وزمین را آفریده, دوازده ماه است, که چهار ماه از آن, (ماه) حرام است. این, دین ثابت ودرست (الهی) است. پس در این ماهها به خود ستم نکنید, و دسته جمعی با مشرکان بجنگید, همان گونه که آنها دسته جمعی با شما می جنگند, وبدانید که خداوند با پرهیزگاران است.

پس ماه های حرام عبارتند از چهار ماه از تقویم قمری ( 1 ـ محرم ، 2 ـ رجب ، 3 ـ ذالقعده ، 4 ـ ذالحجه )

بیت الله الحرام کعبۀ شریفه ماه های حرام و دیگر شعایر حج نماد های ماندگار در دل تاریخ اند که در مفهوم و مصادیق وصل فاصله های زمانی و مکانی برداشته شده‌اند ، دور و نزدیک به هم وصل شده‌اند و گذشته در حال و آئینده استمرار دارد و در هم تنیده اند .

همۀ رنگ‌ها زایل شده‌اند ، سیاه ، سرخ و سفید رنگ باخته اند و تنها صبغه الله تبارک و تعالی رنگ برجسته ، معقول و پذیرفتنی است و این برجستگی صبغه الله تبارک و تعالی و رنگ خدائی بعدی از ابعاد وصل است که مفاهیم وسیع ، عدالت ، تساوی حقوقی ، وحدت را نشان میدهد ، رنگی که اخلاق بر اساس اعتقاد توحیدی است و یا هم معرف انسانیت انسان است.

در رابطه به مقام رفیع و امن کعبۀ شریفه یک مورد هم آیات مبارکۀ 91 ـ 97 سورۀ مبارکۀ آل عمران است :

إِنَّ أَوَّلَ بَيۡتٍ۬ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِى بِبَكَّةَ مُبَارَكً۬ا وَهُدً۬ى لِّلۡعَـٰلَمِينَ (٩٦) فِيهِ ءَايَـٰتُۢ بَيِّنَـٰتٌ۬ مَّقَامُ إِبۡرَٲهِيمَ‌ۖ وَمَن دَخَلَهُ ۥ كَانَ ءَامِنً۬ا‌ۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلاً۬‌ۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِىٌّ عَنِ ٱلۡعَـٰلَمِينَ (٩٧)

ترجمه :

( 96 )   براستی نخستین خانه ای که برای (عبادت) مردم قرار داده شده، همان است که در مکه است، که پر برکت و (مایه) هدایت جهانیان است.

( 97 ) در آن نشانه های روشن، (از جمله) مقام ابراهیم است. و هر کس داخل آن (حرم) شود؛ در امان خواهد بود، و برای خدا، حج خانه (کعبه) بر مردم واجب است،(البته) کسانی که توانایی رفتن به سوی آن دارند، و هر کس کفر ورزد، بی شک خداوند از جهانیان بی نیاز است.

همچنین آیۀ مبارکۀ 67 سورۀ مبارکۀ العنکبوت در ارتباط با عظمت امنیتی کعبۀ شریفه می فرماید:

أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا حَرَمًا ءَامِنً۬ا وَيُتَخَطَّفُ ٱلنَّاسُ مِنۡ حَوۡلِهِمۡ‌ۚ أَفَبِٱلۡبَـٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَكۡفُرُونَ (٦٧)

ترجمه :

( 67 )   آیا ندیدند که همانا ما حرم امنی (برای آنها) قرار دادیم، در حالی که مردم از اطراف آنان ربوده می شوند؟! آیا به باطل ایمان می آورند و به نعمت خدا ناسپاسی می کنند؟!

آیه‌های مبارکه 35 ـ 37 سورۀ مبارکۀ ابراهیم در رابطه با ابراهیم (علیه‌السلام) و کعبۀ شریفه می‌فرماید :

وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٲهِيمُ رَبِّ ٱجۡعَلۡ هَـٰذَا ٱلۡبَلَدَ ءَامِنً۬ا وَٱجۡنُبۡنِى وَبَنِىَّ أَن نَّعۡبُدَ ٱلۡأَصۡنَامَ (٣٥) رَبِّ إِنَّہُنَّ أَضۡلَلۡنَ كَثِيرً۬ا مِّنَ ٱلنَّاسِ‌ۖ فَمَن تَبِعَنِى فَإِنَّهُ ۥ مِنِّى‌ۖ وَمَنۡ عَصَانِى فَإِنَّكَ غَفُورٌ۬ رَّحِيمٌ۬ (٣٦) رَّبَّنَآ إِنِّىٓ أَسۡكَنتُ مِن ذُرِّيَّتِى بِوَادٍ غَيۡرِ ذِى زَرۡعٍ عِندَ بَيۡتِكَ ٱلۡمُحَرَّمِ رَبَّنَا لِيُقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ فَٱجۡعَلۡ أَفۡـِٔدَةً۬ مِّنَ ٱلنَّاسِ تَہۡوِىٓ إِلَيۡہِمۡ وَٱرۡزُقۡهُم مِّنَ ٱلثَّمَرَٲتِ لَعَلَّهُمۡ يَشۡكُرُونَ (٣٧) 

ترجمه:

( 35 )   و(به یاد آورید ) چون ابراهیم گفت : « پروردگارا ! این شهر (مکه) را مکان امن قرار بده ، و مرا و فرزندانم را از آنکه بتها را پرستش کنیم دور بدار .

( 36 )   پروردگارا ! بی گمان آنها ( = بتها) بسیاری از مردم را گمراه ساختند ، پس کسی که از من پیروی کند، بدون شک او از من است ، و کسی که از من نافرمانی کند ، بی گمان تو آمرزنده ی مهربانی .

( 37 )   پروردگارا ! من (برخی) از فرزندانم را در وادی (خشک) و بی آب و بی گیاه ، نزد خا نه گرامی تو ساکن ساختم . پروردگارا ! تا نماز را بر پا دارند ، پس تو دلهای (گروهی) از مردم را به آنها مایل بگردان و از میوه ها به آنها روزی ده ، باشد که آنان سپاس گزارند .

باز هم در سورۀ مبارکۀ الحج آیات مبارکۀ 30 ـ 32 را تلاوت می‌کنیم :

ذَٲلِكَ وَمَن يُعَظِّمۡ حُرُمَـٰتِ ٱللَّهِ فَهُوَ خَيۡرٌ۬ لَّهُ ۥ عِندَ رَبِّهِۦ‌ۗ وَأُحِلَّتۡ لَڪُمُ ٱلۡأَنۡعَـٰمُ إِلَّا مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡڪُمۡ‌ۖ فَٱجۡتَنِبُواْ ٱلرِّجۡسَ مِنَ ٱلۡأَوۡثَـٰنِ وَٱجۡتَنِبُواْ قَوۡلَ ٱلزُّورِ (٣٠) حُنَفَآءَ لِلَّهِ غَيۡرَ مُشۡرِكِينَ بِهِۦ‌ۚ وَمَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَكَأَنَّمَا خَرَّ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَتَخۡطَفُهُ ٱلطَّيۡرُ أَوۡ تَهۡوِى بِهِ ٱلرِّيحُ فِى مَكَانٍ۬ سَحِيقٍ۬ (٣١) ذَٲلِكَ وَمَن يُعَظِّمۡ شَعَـٰٓٮِٕرَ ٱللَّهِ فَإِنَّهَا مِن تَقۡوَى ٱلۡقُلُوبِ (٣٢) 

ترجمه :

( 30 )   (حکم) این است، و هر کس (مقدسات و) حرمت نهاده های خدا را بزرگ دارد، پس این (کار) نزد پروردگارش برای او بهتر است . و چهارپایان برای شما حلال شده، مگر آنچه بر شما خوانده می شود، پس از پلیدی بتها اجتناب کنید، و از گفتار باطل (و دروغ) دوری کنید.

( 31 )   در حالی که حقگرا و مخلص خدا و شریک نیاورندگان به او باشید، و کسی که به خدا شرک آورد، پس گویی از آسمان سقوط کرده است، آنگاه پرندگان (گوشت خوار) او را می ربایند، یا باد او را به جایی بسیار دور پرتاب می کند.

( 32 )   (حکم) این است، و کسی که شعائر الهی را بزرگ دارد، پس بی گمان این (کار) از پرهیزگاری دلهاست.

در مراسم حج و عمره صلح و امنیت چنان نهادینه شده است که نه تنها جنگ و خونریزی در عرصۀ انسانی ممنوع است ، کشتن حیوانات بری نیز ممنوع است ، طوریکه در آیۀ مبارکۀ 96 سورۀ مبارکۀ المائده ذکر است.

أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُ ۥ مَتَـٰعً۬ا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِ‌ۖ وَحُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَرِّ مَا دُمۡتُمۡ حُرُمً۬ا‌ۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِىٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ (٩٦) ۞

ترجمه :

( 96 )   شکار دریا و طعام آن برای شما حلال شده است تا برای شما و کاروانیان بهره ای باشد، و شکار بیابان تا موقعی که در احرام هستید، بر شما حرام است، و از خداوندی که بسوی او محشور می شوید؛ بترسید.

بعد دیگری از ابعاد صلح و امنیت را قرآنکریم در ارتباط مفهومی کعبۀ شریفه و مراسم حج در آیۀ مبارکۀ 197 سورۀ مبارکۀ البقره این‌گونه بیان میدارد:

ٱلۡحَجُّ أَشۡهُرٌ۬ مَّعۡلُومَـٰتٌ۬‌ۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ ٱلۡحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِى ٱلۡحَجِّ‌ۗ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٍ۬ يَعۡلَمۡهُ ٱللَّهُ‌ۗ وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰ‌ۚ وَٱتَّقُونِ يَـٰٓأُوْلِى ٱلۡأَلۡبَـٰبِ (١٩٧) 

( 197 ) درحج در ماههای معلوم و معینی است، پس کسی که در این ماهها حج را (بر خود) فرض گرداند. (باید بداند که) در حج آمیزش جنسی و گناه و جدال (روا) نیست، و آنچه از کارهای نیک انجام دهید؛ خدا آن را می داند، و توشه بر گیرید؛ که بهترین توشه پرهیزگاری است، و ای خردمندان از من بپرهیزید.

3 ـ وقوف در عرفات :

وقوف در عرفات ، خود شناسی است و خود را تعریف کردن است و از تاریکی های گمشدگی و نا پیدای نا کجا آباد خود را دریافتن است و یا اگر هم از تاریکی های گمشدگی در آمان است تجدید عهد است بر اینکه راه‌های ظلمانی و تاریک را درپیش نگیرد و از زندگی در تاریکی ها ابراز نفرت و انزجار نماید .

نتیجۀ محتوم این خود شناسی و تجدید عهد این است که معرفت اشراقی ممکن و میسر می‌گردد و در نهایت ایمان مستحکم به الله تبارک و پیامبران گرامی سبب می گردد.

در وقوف عرفات است انسان نیازمند در ابعاد گوناگون زندگی و با مجموعۀ از نیاز های انسانی تعریف می‌شود یعنی نیاز های که با هستی انسان پیوند ناگسستنی دارند شناخته و اعتراف می‌شوند و در مقابل بی‌نیازی ، ربوبیت و مهربانی الله تبارک و تعالی در دو مفهوم رحمانیت و رحیمیت اعتراف می‌شوند و با در نظر داشت این وضعیت در وقوف به عرفات انسان نیاز مند است که دستان نیاز را به بارگاه الله تعالی که ذات بی‌نیاز است بلند می‌کند تا نیاز هایش را از شکستن زنجیر های اسارت قانون علیت و رفتن به سایۀ رحمت و ربوبیت الله تعالی دریافت دارد.

و پی آمد این وقوف میمون و مبارک عبارتند از :

1 ـ انسان آزاد اخلاقی ( آزادی که جبر های اخلاقی آنرا تعریف می کند).

در این رابطه موارد زیر قابل ذکر اند>

الف ـ تعهد به تکریم انسانی که یکی از ابعاد اساسی صلح و امنیت است.

ب ـ با دیگران در مناسبات عادلانه بودن.

ج ـ در برابر ظلم به مبارزه برخاست.

2 ـ انسان رهای یافته از جبر قوانین علی و معلولی یا قانون علیت.

در این ارتباط موارد زیر برجسته اند.

1 ـ آگاهی .

2 ـ مشئیت الله تبارک و تعالی را با ایمان قلبی باورکردن که از کوچکترین حرکات تا بزرگترین آن‌ها به خواست و ارادۀ الله تبارک و تعالی است.

3 ـ بردن نیاز ها به بارگاه الله تبارک و تعالی با آگاهی و علم و دانش که دعا های مسنون اند و یا هم در آگاهی انسان صئرت بندی می‌شوند که در متن آموزه های وحیان در انطباق باشند و یا مخالف آن امزه های ولا نباشند.

4 ـ قربانی:

قربانی و قصۀ آن در رابطه به مراسم حج همان است که ابراهیم (علیه‌السلام) در خواب می‌بینید که الله تعالی دستور قربانی کردن یگانه فرزندش اسماعیل (علیه‌السلام) را میدهد.

داستان قربانی اسمعایل (علیه‌السلام) در آیات مبارکۀ101 ـ 107 سورۀ مبارکۀ الصافات ذکر شده است

 فَبَشَّرۡنَـٰهُ بِغُلَـٰمٍ حَلِيمٍ۬ (١٠١) فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ ٱلسَّعۡىَ قَالَ يَـٰبُنَىَّ إِنِّىٓ أَرَىٰ فِى ٱلۡمَنَامِ أَنِّىٓ أَذۡبَحُكَ فَٱنظُرۡ مَاذَا تَرَىٰ‌ۚ قَالَ يَـٰٓأَبَتِ ٱفۡعَلۡ مَا تُؤۡمَرُ‌ۖ سَتَجِدُنِىٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلصَّـٰبِرِينَ (١٠٢) فَلَمَّآ أَسۡلَمَا وَتَلَّهُ ۥ لِلۡجَبِينِ (١٠٣) وَنَـٰدَيۡنَـٰهُ أَن يَـٰٓإِبۡرَٲهِيمُ (١٠٤) قَدۡ صَدَّقۡتَ ٱلرُّءۡيَآ‌ۚ إِنَّا كَذَٲلِكَ نَجۡزِى ٱلۡمُحۡسِنِينَ (١٠٥) إِنَّ هَـٰذَا لَهُوَ ٱلۡبَلَـٰٓؤُاْ ٱلۡمُبِينُ (١٠٦) وَفَدَيۡنَـٰهُ بِذِبۡحٍ عَظِيمٍ۬ (١٠٧) وَتَرَكۡنَا عَلَيۡهِ فِى ٱلۡأَخِرِينَ (١٠٨)

ترجمه :

( 101 ) ما او را به (تولد) پسری بردبار( ) بشارت دادیم.

( 102 ) پس هنگامی که (فرزندش) با او به (سن) سعی و کوشش رسید گفت:« ای فرزندم! من در خواب( ) دیدم که تو را قربانی می کنم، ببین، تو چه نظر داری؟!» گفت: «پدرم، به آنچه مأمور شده ای، عمل کن، اگر خدا بخواهد، مرا از صابران خواهی یافت».

( 103 ) پس چون هر دو تسلیم شدند، و (ابراهیم) او را به پیشانی (بر زمین) افکند.

( 104 )و او را ندا دادیم: «ای ابراهیم!

( 105 ) یقیناً خواب (خویش) را تحقق بخشیدی». بدون شک ما این گونه نیکوکاران را پاداش می دهیم.

( 106 ) مسلماً این (خواب) آزمایشی آشکار بود.

(107 ) و اورا به ذبح بزرگی () فدا دادیم.

( 108 ) و برای او در میان امت های بعد ( نام نیک ) برجای نهادیم.ذیرد

درسهای از واقعۀ قربانی :

واضح و آشکار است که واقعۀ قربانی زمانیکه اسماعیل (علیه‌السلام) طفل خورد سال بود ، قبل از اعمار کعبۀ شریفه توسط ابراهیم (علیه‌السلام) و اسماعیل (علیه‌السلام) تحقق پذیرفته است .

این واقعۀ قربانی کاملاً مرتبط به اعمار کعبۀ شریفه است ، به این مفهوم که کعبۀ شریفه و مسجد الحرام جای امن است و و ماه های حرام بعد دیگر از صلح است که جنگ و ستیز در این ماه های حرام تحریم و ممنوع شد که این هم بعد هم در رابطه با کعبۀ شریفه و مسجد الحرام مطرح است.

قربانی به ما یاد میدهد که صلح ، امنیت ، عدالت و در نهایت تکریم انسانی که در زمینه‌های صلح ، امنیت و عدالت تحقق می‌پذیرد ، باید حفاظت و پاسداری شوند و برخی اوقات برای حفاظت از آن‌ها به عزیز ترین های یک مبارز راه صلح و توحید به قربانی ضرورت است که در این واقعۀ قربانی فرزند دلبند ابراهیم (علیه‌السلام) نامزد شده است.

در مبارزات آزادیخواهی در طول تاریخ می‌بینیم که برای کسب آزادی و تحفظ ارزش‌های اخلاقی یعنی صلح ، امنیت و عدالت و در نهایت تکریم انسانی قربانی های زیادی تقدیم شده است.

در نهضت ابراهیمی قربانی عهدی است که یک مبارز آزادیخواه می‌بندد که به قیمت از دست دادن عزیز ترین ها که در نماد فرزند به فهم رسانیده شده است ، حاضر به استمرار مبارزه است و در برابر ظلم زانو نمی زند.