Month: April 2023

بِسۡمِ ٱللهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ مکاتب فکری و تفسیری شبه قارۀ هند کثرت گرائی در تفکر اسلامی ( در پیوست با هشت بخش گذشته یا بحث استنتاجی از هشت بخش گذشته ) بخش نهم نویسنده : عبدالبصیر صهیب صدیقی تاریخ نشر : 13.04.2023 آنگاه که علوم تفسیر قرآنکریم در شبه قارۀ هند روز تا روز بی رمق شده می‌رفت و اهتمام بر تفسیر قرآنکریم به حد زیاد تقلیل یافت و در این راستا تلاش های شاه ولی الله دهلوی تعمیم نیافت تا اینکه  در قرن نوزدهم بار دیگر مورد توجۀ علماء و دانشمندان عرصۀ دینی قرار رفت و شایان ذکر ست معارف اسلامی در شکل مکاتب فکری فقهی در زمانیکه علوم تفسیر از توجه جدی برحوردار نبودند ، بیشترین اهتمام را از آن خود ساخته بودند. قرن دوم هجری که در تاریخ تفکر اسلامی از اهمیت توجۀویژه برخوردار است یعنی در این قرن بر اساس نفوذ و ترویج فلسفۀ یونان باستان ، فتنۀ انکار حدیث سربلند کرد که علم بر دار این فتنه مکتب کلامی معتزله معروف است. این موج با تلاش وسیع مفسرین ، محدثین ، دانشمندان عرصۀ زبان فرو نشانده شد ، تا اینکه به نحوی دیگری در قرن نوزدهم در شبه قارۀ هند ، مصر و عراق فتنۀ انکار حدیث سربلند کرد که این فتنه انکار با سپردن تفسیر و فهم قرانکریم به علوم طبیعی یا علوم ساینتفیک همراه شد که بسیاری از معارف قرآنی بر اساس علوم طبیعی و ساینسی یا توجیه شدند و یا اینکه انکار شدند.

بِسۡمِ ٱللهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ کثرت گرائی در تفکر اسلامی بخش هشتم مأخذ و منبع : تدبرالقرآن ، اثر مولانا امین احسن اصلاحی (رح) نویسنده و مترجم : عبدالبصیر صهیب صدیقی تاریخ نشر : 10.04.2023 2 ـ نظم پوشیده و مخفی در قرآنکریم اگر تلاوت هفت گروپ قرآنکریم مسلسل و مکرر انجام شود و این تلاوت با غور و تدبر صورت گیرد حکمت‌های بسیاری بر روی تلاوت کننده مفتوح و مکشوف خواهد شد که میتوان بر برخی اشاره ها داشت. الف ـ طوریکه برای هر سورۀ| مبارکه عمودی خاصی است که تمام اجزاء کلام به آن عمود وابسته اند ، به همین گونه هر گروپ یک عمود جامع دارد و که تمام سوره‌های مبارکۀ گروپ به آن عمود جامع بستگی دارند و بر گرد آن میچرخند. مطالب هر گروپ مشترک اند اما نشان عمود هر گروپ در همه اجزاء ( سوره‌ها ) برجسته و چشمگیر است . در این مجال و مقام بیان خصوصیات هر گروپ مناسب نیست و این بیان خصوصیات هر گروپ در تفسیر هر گروپ مورد بحث قرار گرفته‌ است. این را در نظر باید داشت و ذهن نشین کرد که در یک گروپ رنگ قانون و شریعت غالب است و در گروپی هم بیان تاریخ ملت ابراهیمی عمده و اساسی است و در گروپی هم در کشمکش حق و باطل سنن الله تبارک و تعالی بیان شده‌اند ، در گروپی هم توحید بیان اصلی است و در گروپ دیگر نبوت و رسالت و خصائص و امتیازاتش ، لوازم و مقتضیاتش بحث عمده و اساسی اند. در گروپی…

بِسۡمِ ٱللهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ کثرت گرائی در تفکر اسلامی بخش هفتم منبع   و مأخذ : تدبرالقرآن ، اثر تفسیری مولانا امین احسن اصلاحی (رح) نویسنده و مترجم : عبدالبصیر صهیب صدیقی  تاریخ نشر : 07.04.2023   نظم قرآنکریم به حیث مجموع: آنچه در گذشته بیان شد متعلق به نظم داخلی هر سورۀ مباترکه است یعنی هر سورۀ مبارکه یک وحدت مستقل را به صورت یک بافت واحد به فهم می‌رساند و عنوان سوره و موضوع آن ( عمود ) آن است و تمام اجزاء کلام با عنوان و موضوع سوره رابطۀ بسیار نزدیک و ارگانیک دارد. حال اگر به خواهیم که فراتر دید خود را وسیع سازیم و آن اینکه قرآن کریم به صورت مجموع یک نظم مخصوص و خاص را دارا است که از یک پهلو و جهت بالکل واضح و آشکار است که برای هر شخص قابل فهم است ، اما از جانبی و از جهتی مخفی و پوشیده است که با تدبر و تعمق رخ از نقاب می‌کشد یعنی مدارج فهم قرآن کریم در زمانه های تاریخ و در بستر تاریخ مربوط به جولان فکر در امر مفتوح و پوشیده است و گذشته را به حال انتقال دادن است ، بدون اینکه گذشته ضایع شود و از بین برود وترکیب گذشته و حال را به آئینده سپردن است و این همان پویائی فهم قرآن کریم دربستر تاریخ است. توضیح و واضح ساختن هردو مورد ضرورت بحث است که به اجمال به آن پردازش قصد و مرام است. 1 ـ نظم کل قرآنکریم از جنبۀ ظاهری: اگر به…

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ کثرت گرائی در تفکر اسلامی بخش ششم منبع و مأخذ : تدبرالقرآن اثر تفسیری مولانا امین احسن اصلاحی (رح) نویسنده و مترجم : عبدالبصیر صهیب صدیقی تاریخ نشر : 05.04.2023 پیوسته به گذشته این جهت علمی و نظری مسأله است که بیان شد ، از دید سیاسی و اجتماعی نیز مسأله خیلی اهم است. هر شخص میداند و آگاه است که شیرازه بندی و استحکام امت مسلمه بر اساس قرآن مجید است که از آن به حبل الله متین تعبیر شده است و به تمام افراد امت هدایت داده شده است که همه باهم به این ریسمان الهی چنگ بزنند و از تفرق بپرهیزند . این تقاضای فطرت است که هر قدر در میان ما اختلافات بروز کنند ، برای حل و فصل آن اختلافات باید به قرآن مجید رجوع کنیم ، لاکن این بد قسمتی ما است که در مورد خود قرآنکریم آراء ما مورد اتفاق نیست ، در تأویل بسیاری از آیات مبارکه کثرت اقوال و در بعضی موارد تناقض و تضاد در آراء و اقوال و عدم وجود معیار در شناخت قول صحیح واقعاتی اند که با آن‌ها مواجهیم. اگر در تأویل کلامی اختلافی واقع شود ، برای رفع آن اختلاف اولتر از همه سیاق و سباق و نظام کلام اطمینان بخش است ، لاکن در مورد قرآن کریم ، مشکل این است که بسیاری از مردم قرآنکریم را از نظم درونی و یا نظام عاری میدانند و اکثر اختلافات فقهی بر بستر این مشکل زاده شده‌اند و بوجود آمده‌اند ، اگر سیاق…

بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ کثرت گرائی در تفکر اسلامی بخش پنجم منبع و مأخذ : تدبرالقرآن اثر تفسیری مولانا امین احسن اصلاحی نویسنده و مترجم : عبدالبصیر صهیب صدیقی تاریخ نشر: 03.04.2023 ضرورت این بود بر نظمی در قرآنکریم ترکیز شود و نشان داده شود که هر قرأت کنندۀ صاف ذهن به آواز دل انرا فهم کند ولاکن چنین نشد و تلاش‌ها در اثبات نظم در قرآنکریم به یأس مبدل شدند و مردم تلاش نظم در قرآنکریم را مصداق کوه کندن ، جانکندن فهم کردند. در این راه از همه اولتر سعادت تلاش کامیاب از آن استادم مولانا حمیدالدین فراهی رحمه الله علیه بود ، مولانا بیشک دلایلی متعددی در این زمینه ارائه داد و تفسیر سوره‌های متعدد را راقم شد که با مطلعۀ تفاسیر این سوره‌های مبارک معلوم می‌شود که هر سوره در نهایت درجه پیکرۀ دل انگیز حسن و نظم است . بر دلائل نظم در قرآنکریم رسالۀ مولانا حمیدالدین فراهی معنون به ( دلائل النظام ) که تا حال ( مربوط به زمانی است که مولانا امین احسن اصلاحی آنرا خاطر نشان می‌سازد ) منتشر و شایع نشده است و لاکن اجزای از تفسیر مولانا حمید الدین فراهی رحمه الله علیه و مقدمۀ تفسیرش به هردو لسان عربی و اردو به چاپ سیده اند و شایع شده اند. اگر شخص ذهین و منصف آن‌ها را مطالعه کند به اعتراف دو مسأله ناگزیر خواهد بود: 1 ـ انکار نظم در قرآنکریم ظلم بزرگی بر قرآنکریم است. 2 ـ گنجینۀ معارف و حکمت‌های قرآنکریم در حقیقت نهفته در نظم…

بسم الله الرحمن الرحیم کثرت گرائی در تفکر اسلامی بخش جهارم منبع و مأخذ : تدبرالقرآن اثر مولانا امین احسن اصلاحی مترجم و نویسنده : عبدالبصیر صهیب صدیقی تاریخ نشر : 01.04.2023 نظم در کلام خیلی اساسی است و جزء لاینفک کلام محسوب می شود به خصوص در مورد کلام که از فصاحت و بلاغت سرشار است . کسانی به اعجاز و فصاحت و بلاغت قرآنکریم معترف اند ، اما به نظم قرآنکریم معترف نیستند و نظم در قرآنکریم را توجه نکرده اند ، با حقیقت و واقعیت قرآنکریم سازگاری ندارد. نزد این گروه قرآنکریم کتابی فاقد نظم است ، نتنها این که سورۀ های قرآنکریم را باهم بی ربط می دانند بلکه رابط باهمی آیات مبارکۀ یک سوره مبارکه را نیز از هم دیگر غیر مرتبط می دانند و چنان می انگارند که بین سوره ها مبارکه و آیات مبارکه نظمی خاصی وجود ندارد. در نهایت چنین می انمدیشند که آیات مبارکۀ مختلف در سورۀ های مختلف بدون کدام مناستو مقصد خاصی  به هم آورده شده اند / جای حیرت و نعجب است از این خیال فضول در مورد عظیم ترین کتاب که قرآنکریم است ، کتابی دوست و دشمن به این معترف است  که در دل ها رسوخ کرد ، فرق حق و باطل را آشکار ساخت ،